🌳 زیتون تلخ (Melia azedarach) – درختی با زیبایی دوگانه و خواص دارویی
زیتون تلخ با نام علمی Melia azedarach درختی نیمه‌گرم‌سیری است که به‌خاطر گل‌های خوشه‌ای بنفش و میوه‌های زرد طلایی زیبا شناخته می‌شود. این درخت بومی مناطق گرمسیری آسیا بوده و در ایران نیز به‌عنوان گونه‌ای زینتی و دارویی کاشته می‌شود.
🌿 مشخصات کلی و شناسنامه گیاه
📋 جدول ویژگی‌های اصلی زیتون تلخ
| مشخصات | توضیحات |
|---|---|
| نام علمی | Melia azedarach |
| نام‌های رایج | زیتون تلخ، چریش، سنجد تلخ |
| خانواده | Meliaceae |
| نوع گیاه | درخت خزان‌کننده |
| ارتفاع نهایی | ۸-۱۵ متر |
| گسترش تاج | ۶-۱۰ متر |
| سرعت رشد | سریع |
| رنگ برگ‌ها | سبز روشن (زرد در پاییز) |
| گل‌دهی | اردیبهشت-خرداد (خوشه‌های بنفش) |
| میوه | سته زرد طلایی (سمی) |
| ویژگی خاص | مقاومت بالا به خشکی و آلودگی هوا |
☀️ شرایط ایده‌آل نگهداری
نیازهای نوری و دمایی
- نور: آفتاب کامل (حداقل ۶ ساعت نور مستقیم)
- دمای مطلوب: ۲۰-۳۵°C
- مقاومت به سرما: تا -۷°C
- تحمل گرما: تا ۴۵°C
💧 نیاز آبی و رطوبتی
- آبیاری:
- نهال‌های جوان: هفته‌ای ۲ بار
- درختان بالغ: ماهی ۱-۲ بار
- رطوبت خاک: خشک تا نیمه‌خشک
- زهکشی: عالی
🌱 نیازهای خاک و تغذیه زیتون تلخ
ترکیب خاک مناسب
- ترکیب ایده‌آل:
- ۶۰% خاک لومی
- ۲۰% ماسه
- ۲۰% کمپوست
- pH خاک: ۶.۰-۷.۵
- مقاومت: تحمل خاک‌های فقیر و آهکی
برنامه کوددهی
Table
| زمان | نوع کود | مقدار | روش مصرف |
|---|---|---|---|
| اسفند | کود دامی پوسیده | ۱۰-۱۵ کیلوگرم | چالکود |
| فروردین | NPK 10-10-10 | ۲۰۰-۳۰۰ گرم | پای درخت |
| مرداد | سولفات پتاسیم | ۱۰۰ گرم | محلول در آب |
⚠️ هشدارهای مهم
- میوه‌ها سمی هستند و نباید خورده شوند
- شیره گیاه ممکن است باعث حساسیت پوستی شود
- ریشه‌های تهاجمی دارد (کاشت با فاصله از سازه‌ها)
- در مناطق با خاک سنگین رشد مطلوبی ندارد
💊 خواص دارویی و کاربردها زیتون تلخ
- برگ‌ها: حاوی ترکیبات حشره‌کش طبیعی
- میوه‌ها: منبع آزارادیراکتین (ماده دفع حشرات)
- چوب: مقاوم در برابر موریانه
- گل‌ها: استفاده در صنعت عطرسازی
نکته: این درخت به‌عنوان گونه‌ای مهاجم در برخی مناطق شناخته می‌شود و قبل از کاشت باید قوانین محلی بررسی شود.